Ontwikkelingen schuldhulpverlening: kortere looptijd, nul-aanbod en meer begeleiding

Verkorte looptijd
Een van de meest in het oog springende wijzigingen is de verkorte looptijd van schuldregelingen. Waar trajecten voorheen standaard drie jaar duurden, is dit nu, in de meeste gevallen, teruggebracht naar anderhalf jaar. Dat betekent dat schuldeisers minder lang en dus ook minder ontvangen. Voor inwoners brengt dit daarentegen sneller rust: zij zien eerder uitzicht op een schuldenvrije toekomst. De balans tussen schuldenrust voor inwoners en rendement voor schuldeisers is daarmee opnieuw onderwerp van gesprek geworden.

Nul-aanbod
Een tweede ontwikkeling is de invoering van het zogenoemde nul-aanbod. Wanneer uit de berekening van het Vrij Te Laten Bedrag blijkt dat er geen afloscapaciteit is, wordt een schuldregeling met een aanbod van nul euro voorgelegd aan schuldeisers. Dit is een ingrijpende verschuiving, omdat er niet langer standaard een minimale aflossing wordt verwacht. Voor schuldeisers is dit soms lastig te accepteren, zeker wanneer zij vermoeden dat er in de nabije toekomst wél betalingscapaciteit kan ontstaan, bijvoorbeeld door werkhervatting of inkomensverbetering. Dit zorgt in de praktijk geregeld voor spanningen, waarbij schuldeisers aandringen op bemiddeling in plaats van een saneringskrediet.

Nadruk op begeleiding
Tegenover deze verruiming van toegang tot een schuldregeling staat dat er meer nadruk komt te liggen op begeleiding. Inwoners worden nadrukkelijker gestimuleerd om tijdens het traject stappen te zetten die herhaling van schulden moeten voorkomen. Afhankelijk van de achterliggende oorzaken kan dit begeleiding zijn op financieel vlak, maar ook op andere levensgebieden, zoals hulp bij verslavingsproblematiek of gedragsverandering. Rechtbanken kijken hierbij kritisch mee: van inwoners wordt verwacht dat zij meewerken en zich actief inzetten. Voor zowel schuldeisers als rechtbanken is alleen de inzet van budgetbeheer vaak niet toereikend.

Wat brengen deze ontwikkelingen met zich mee?
Wij zien dat deze ontwikkelingen leiden tot een nieuwe dynamiek tussen alle betrokken partijen. Voor inwoners biedt het vooral perspectief en snellere rust. Voor schuldeisers is het wennen aan een lager of zelfs afwezig rendement. En voor ons vraagt het om meer maatwerk, zorgvuldige communicatie en nauwe samenwerking om de juiste balans te vinden.

Schuldenexperts Nadja Jungman en André Moerman hebben recentelijk geuit zich zorgen te maken over bovenstaande ontwikkelingen. Een artikel hierover kunt u hier lezen.